-
1 парә-парә
нареч.на (ме́лкие) ча́стипарә-парә кисү (телү, турау) — наре́зать, разре́зать (кромса́ть) на ча́сти (куски, полосы и т. п.)
парә-парә булу (килү) — разби́ться вдре́безги; разрыва́ться на ча́сти (тж. в перен. знач.)
парә-парә китерү — разби́ть, разорва́ть на ча́сти (тж. в перен. знач.)
-
2 бәгырь
сущ.; поэт.1) се́рдце, душа́2) перен.; ласк. бәгырькәем, бәгърем ми́лый мой, мой све́тик, серде́чко моё, ду́шенька ( обращение)••бәгырь кисәгем (бәгырьем кисәге) — ( обращение) ми́лый мой, ду́шенька, серде́чко моё
бәгырь көю (бәгырь яну) — си́льно горева́ть, убива́ться
бәгырь парәсе — ду́шенька, серде́чко ( обращение)
бәгырьгә тию — причиня́ть го́ре, печа́лить, заставля́ть горева́ть
бәгырьгә төшү — хвата́ть за́ душу
бәгырьне кисү (бәгырьне парә-парә китерү; бәгырьне өзү) — истоми́ть, изму́чить ( нравственно), истерза́ть ду́шу
-
3 тяга
ж1) ( тянущая сила) тарту, тарту көче, хәрәкәткә китерү2) (в печи и т. п.) тарту, суыру3) перен. к кому-чему тартылу, омтылу, омтылыш -
4 йөртү
перех.1) понуд. от йөрү 1)йомыш-юлга йөртү — посыла́ть (заставля́ть ходи́ть) по вся́ким дела́м
2) води́ть || вожде́ние в разн. знач.а) кого (за руку, за поводья, для показа, на танцах и т. п.)җитәкләп йөртү — води́ть за́ руку (за пово́дья)
музейларда йөртү — води́ть по музе́ям
б) что (машину, самолёт, комбайн, мотоцикл и т. п.)поезд йөртү — води́ть по́езд
суднолар йөртү — вожде́ние судо́в
в) води́ть по какой-л. пове́рхностикаләм йөртү — води́ть перо́м
смычокны кыллар өстеннән йөртү — води́ть смычко́м по стру́нам
3) носи́ть || ноше́ние в разн. знач.а) где (при себе, в кармане, портфеле, в сердце и т.п)салкын корал йөртү — носи́ть холо́дное ору́жие
б) (о фамилии, имени, звании)чемпион исемен йөртү — носи́ть зва́ние чемпио́на
кыз фамилиясен йөртү — носи́ть де́вичью фами́лию
в) (о волосах, бороде, усах)озын чәч йөртү — носи́ть дли́нные во́лосы
4) ката́ть, поката́ть, прокати́ть; прогу́ливать || ката́ние на чём (на мотоцикле, машине, лодке и т. п.)балаларны атта йөртү — ката́ть дете́й на ло́шади
авыруны саф һавада йөртү — прогу́ливать больно́го на све́жем во́здухе
5) вози́ть || прово́з в разн. знач.укучыларны экскурсиягә йөртү — вози́ть уча́щихся на экску́рсию
йөк йөртү — вози́ть груз; прово́зка гру́за
почта йөртү — вози́ть по́чту
6) приводи́ть в движе́ниепар паровозны йөртә — парово́з приво́дится в движе́ние па́ром
7) води́ть, поводи́ть (глазами, ушами)8) пробега́ть/пробежа́ть ( пальцами по клавишам рояля)9) пасти́ || пастьба́көтү йөртү — пасти́ скот
мал йөртү өчен билгеләнгән әрәмәлек — куста́рник, вы́деленный под пастьбу́ скота́
10) вести́ ( дело)эшен бик белеп йөртә — де́ло ведёт о́чень уме́ло
11) передава́ть/переда́тьхатны кулдан-кулга йөртү — передава́`ть письмо́ из рук в ру́ки
12) передава́ть, распространя́ть, отправля́тьхатларны почта аша йөртү — отправля́ть пи́сьма по по́чте
13) перен. называ́ть каканы аучы Әхмәт дип йөртәләр — его́ называ́ют охо́тник Ахме́т
бу йортны хәзер авыл клубы дип йөртәләр — тепе́рь э́тот дом называ́ют се́льским клу́бом
14) перен. приводи́тьнигә син мондый кешеләрне өеңә йөртәсең? — почему́ ты приво́дишь в свой дом таки́х люде́й?
15) перен. испо́льзовать в ка́честве посре́дника, связно́гопартизаннар белән шәһәр арасында йөртергә ышанычлы кеше кирәк — ну́жен надёжный челове́к, чтоб испо́льзовать в ка́честве связно́го ме́жду партиза́нами и го́родом
16) в знач. вспом. гл. в именных словосочетаниях выполняет функцию глаголообразующего суффикса от некоторых абстрактных имёнфикер йөртү (фикерләү) — ду́мать, мы́слить, размышля́ть
исәп йөртү (исәпләү) — ду́мать, разду́мывать
•- йөртеп алҗыту
- йөртеп алҗытып бетерү
- йөртеп алу
- йөртеп кайтару
- йөртеп кайту
- йөртеп китерү
- йөртеп суындыру
- йөртеп тору
- йөртеп чыгу
- йөртү винты
- йөртү көче
См. также в других словарях:
җөп — с. Икегә калдыксыз бүленә торган; киресе: так. иск. Пар иң азакта ике өч җөп көрәшче кала. ҖӨП КИТЕРҮ – Пар итеп туры китерү, шуның кебек үк ясау, парлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әвәләү — диал. 1. Нәрсәнең дә булса эчендә яки өстендә әйләндерә әйләндерә тәгәрәтү 2. Нәр. б. кул белән арлы бирле йөртеп, оештырып йомры яки башка формага китерү. Йоннан, мамыктан, һ. б. тәгәрәтеп, угалап берәр нәрсә эшләү; басу бер пар киез итек әвәләп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әүкәләү — диал. 1. Нәрсәнең дә булса эчендә яки өстендә әйләндерә әйләндерә тәгәрәтү 2. Нәр. б. кул белән арлы бирле йөртеп, оештырып йомры яки башка формага китерү. Йоннан, мамыктан, һ. б. тәгәрәтеп, угалап берәр нәрсә эшләү; басу бер пар киез итек әвәләп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тарту — I. диал. и. Егетнең кәләшенә бирә торган бүләге. II. ТАРТУ – (ТАРТТЫРУ) (ТАРТЫЛУ) – ф. 1. Көч белән үзеңә якынайту; киресе: этәрү. ТАРТЫП – рәв. кискен яки көчәнеш белән 2. Нәр. б. якынга сөйрәп китерү. Берәр якка күчереп кую 3. Сөйрәү, өстерәү 4 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Поволжско-кыпчакские языки — группа тюркских языков, входящая в состав более крупной кыпчакской группы. Варианты названия: булгарско кыпчакские, уральско кыпчакские, севернокыпчакские. Содержание 1 Состав 2 Характерные особенности повол … Википедия
критик — I. с. Кискен үзгәрешкә китерә торган, кискен үзгәреш башлангычы булган. Иң кыен, куркыныч критик нокта. КРИТИК ТЕМПЕРАТУРА – Җисемдә сыек халәт белән пар халәте арасында аерма бетү температурасы. II. КРИТИК РЕАЛИЗМ – Әдәбияттә һәм сәнгатьтә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
локомобиль — Төрле машиналарны хәрәкәткә китерә торган пар двигателе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эшкәртү — 1. Хәзерләү процессында нин. б. төскә, тиешле формага кертү, әйбер итеп ясау. Кирәкле үзенчәлекләрне, сыйфатны булдыру өчен нәрсә белән дә булса тәэсир итү пар белән э. 2. Чәчү, утырту өчен әзерләү (сөрү, тырмалау, культивация) 3. Киләчәктә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эшләү — 1. Нин. б. эш белән шөгыльләнү, эшчәнлек күрсәтү, үз көчең белән эш башкару. Кайда да булса хезмәт итү, эш белән дәвамлы шөгыльләнү заводта э. . Берәр хезмәт урынында булу, нин. б. вазифа үтәү, кем. б. хезмәтен башкару артист булып эшли 2. Берәр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
